CHÚ THÍCH BỨC HOÀNH PHI CỦA CỤ HOÀNG TRỌNG PHU

Chú thích của Từ Hạnh

Nội dung bức hoành phi

Giữa:

孝子克家

Hiếu tử khắc gia

Dịch:

Con hiếu nối nghiệp nhà

Trái:

太子少保協佐大学士領河東總督黃仲敷書賀

Thái tử thiếu bảo Hiệp tá đại học sĩ Lĩnh Hà Đông Tổng đốc Hoàng Trọng Phu thư hạ

Chú giải:

Thái tử thiếu bảo: Chánh nhị phẩm của Văn giai trong Quan chế Hoàng triều Nguyễn

Tổng đốc: Quan đứng đầu tỉnh lớn hoặc một số tỉnh/ hay quan trọng Hoàng triều Nguyễn (Đứng đầu tỉnh nhỏ là Tuần Phủ)

Hà Đông: một tỉnh quan trọng phụ cận Hà Nội Hoàng triều Nguyễn.

Hạ thư: Chữ chúc mừng

Dịch:

Chữ chúc mừng của Thái tử thiếu bảo Hiệp tá Đại học sĩ Tổng đốc Hà Đông Hoàng Trọng Phu

Phải:

保大己巳春

Bảo Đại Kỷ Tỵ Xuân

Dịch:

Mùa xuân năm 1929, thời Bảo Đại

Theo nội dung trên bức hoành phi thì bức hoành phi này là tác phẩm của cụ Hoàng Trọng Phu (Nội dung, chữ viết và kiểu mẫu) để tặng một thân hữu nào đó của Cụ.

ĐÔI NÉT VỀ CỤ HOÀNG TRỌNG PHU

Cụ Hoàng Trọng Phu (1872 – 1946), người dân hay gọi thân mật Cụ thiếu Hà Đông

Con trai thứ của Kinh lược sứ Bắc kỳ Hoàng Cao Khải
Người Việt Nam đầu tiên đổ Tú Tài Pháp tại Pháp.
Cháu rể của cụ Phan Đình Phùng (gọi cụ Phan là bác vợ). Bà chính thất.
Rể của Tổng đốc Đỗ Hữu Phương (người giàu thứ 2 Nam kỳ và cả nước: Nhất Sĩ nhì Phương tam Xường tứ Trạch và Nhất Sĩ nhì Phương tam Xường tứ Bưởi. Bà thứ thất.
Làm Tổng đốc Hà Đông 31 năm (1906 – 1937).
Phục hưng và phát triển 136 nghề thủ công nghiệp truyền thống của Bắc kỳ đặc biệt Hà Đông: tơ lụa, cẩn khảm, giấy mực,…nổi tiếng trong và ngoài nước. Ông viết quyển Nghề truyền thống Hà Đông rất chi tiết về các nghề này.
Lập ấp Hà Đông ở Đà Lạt, là hạt nhân đầu tiên về nghề trồng hoa và rau của Thành phố này.
Cổ súy phong trào chấn hưng Phật giáo ở Bắc kỳ. Đứng đầu ấn bản Phật giáo Đuốc Tuệ.
Thành viên Hội đồng quản lý Hội Khai Trí Tiến Đức
Chủ tịch Ủy ban tương tế xã hội trung ương Bắc Kỳ.
Phó chủ tịch Hội đồng tư vấn bản xứ Bắc Kỳ.
Về cuối đời, Hoàng triều Nguyễn phong cho Cụ là Võ Hiển Điện Đại học Sĩ (武顯殿大學士)- Chánh nhất phẩm.
Khu mộ của gia đình Cụ (Cụ Hoàng Cao Khải,…) là một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc đá cực kỳ thẩm mỹ và tinh tế đầu thế kỉ 20 của nước ta. Đáng tiếc hiện nay đã hư hỏng và bị chiếm dụng nên biến dạng một cách thảm hại.
Một số hình ảnh liên quan đến Cụ: