TẢN MẠN VỀ ĐÔI LỌ HOA MEN MÀU NHẤT THI NHẤT HỌA ĐỀ TÀI LẠC KIỀU VÃN VỌNG

HIỆU ĐỀ CÀN LONG NIÊN CHẾ (乾隆年製)

Bài viết của Nam Quân

 

Trên thân đôi bình trang trí nhất thi nhất họa đề tài 洛橋晚望 - Lạc Kiều vãn vọng – Chiều muộn ngắm cảnh trên cầu Lạc của nhà thơ 孟郊 - Mạnh Giao (751 – 814), Đại Đường.

Họa phẩm trên hiện vật này rất tuyệt mỹ tả thực mà như hư, tả hư mà như thực, một cảnh mùa đông lạnh lẽo bao trùm mọi vật nhưng khi ngắm tranh, đọc thơ ta vẫn cảm nhận ở một cái ấm lạ lùng từ trong lòng, một cảm xúc bâng khuâng, bồi hồi nhưng rạo rực đến lạ kỳ! Mùa đông ấm! Đúng chỉ khi mùa đông ta mới cảm nhận được hạnh phúc của cái ấm đến lạ kỳ! Người nghệ nhân đã rất tinh tế khi dùng hai màu đen và đỏ cùng nền trắng của sứ để tạo nên một mùa đông không thể thật hơn, không thể lạnh hơn mà lại không thể ấm hơn! Tuyệt diệu!

Khi ngắm cảnh mùa đông thật tại Trung Quốc, chúng ta càng thấy thán phục tài hoa của người nghệ nhân xưa.

 

Phần thơ được viết theo lối Lệ thư như sau:

天津橋下冰初結

洛陽陌上人行絕

榆柳蕭疏樓閣閑

月明直見嵩山雪

Âm cổ:

Thiên Tân kiều hạ băng sơ kết

Lạc Dương mạch thượng nhân hành tuyệt

Du liễu tiêu sơ lâu các nhàn

Nguyệt minh trực kiến Tung sơn tuyết

Dịch:

Dưới cầu Thiên Tân băng vừa đóng

Đường phố Lạc Dương người vắng bóng

Du, liễu xác xơ, quán rảnh rang

Trăng trong Tung Sơn tuyết ngời trắng

Trong thưởng ngoạn có một mạch ngầm mà người nào từng lắng sâu trong niềm vui này sẽ cảm nhận rất rõ. Khi mới vào cuộc chơi ta thưởng ngoạn tác phẩm bằng trực giác; Khi đến giữa cuộc chơi ta thưởng ngoạn bằng tri thức; Khi đến cuối cùng cuộc chơi ta thưởng ngoạn bằng cảm xúc. Các giá trị khác khi đến đỉnh cao sẽ nhòe đi cũng là lúc cảm xúc ùa về! Cảm xúc hình thành từ trực giác và tri thức hay cảm xúc hình thành từ sự hiểu biết là thứ cảm xúc mãnh liệt và sáng suốt, là tâm tư, tình cảm của người nghệ sĩ dâng tặng cho đời, cho người thưởng ngoạn đồng cảm. Cảm xúc này chính là thứ mà không một ai giỏi giang, không một kỹ thuật ưu việt nào có thể tái tạo được nên nó cũng là thước đo chân chính nhất khả năng của nhà sưu tập vậy!

Khi thưởng ngoạn tác phẩm này, chúng ta thấy chỉ với vài hình ảnh: băng đóng dưới cầu, đường phố vắng người, liễu du xơ xác, hàng quán rảnh rang, tuyết Tung Sơn dưới trăng sang đã làm nên một mùa đông thật heo hút, mênh mang…Ngày nay, khi ngắm họa phẩm trên đôi lọ này bỗng phút chốc ta như lạc vào một chiều đông của một thời xưa cũ chốn mông lung, làm cho đang ở giữa thư phòng của vùng đất phương nam “hai mùa mưa nắng” ta bất chợt rung mình, ớn lạnh! Cảm xúc lại ùa về!