Loại đồ sứ hồ lô trong thời Minh Thanh

Bầu hồ lô, còn gọi là Bầu eo, tên khoa học là Lagenaria vulgaris, thuộc họ thực vật Bầu bí (Cucurbitaceae), loài bầu này có quả hình giống chiếc hồ lô nên được gọi là bầu hồ lô

 

Không ai biết hồ lô đươc thuần dưỡng từ bao giờ nhưng qua những chữ tượng hình tìm được trên Giáp cốt văn, người ta cho rằng hồ lô đã được trồng ở Đông Nam Á cổ từ hơn 7000 năm trước. Quả hồ lô đã trở nên quen thuộc với con người từ thủa mông muội, khi mà các hoạt động hái lượm hay thu hoạch các loại sản phẩm từ thực vật trở nên phổ biến. Các tính năng đặc biệt đã làm cho quả hồ lô dần dà thoát khỏi cái vỏ tự nhiên, khiến nó được con người nhân cách hóa, thần bí hóa và tạo ra muôn vàn thần thoại, truyền thuyết gắn với chúng.

Từ xưa, con người đã quan niệm hồ lô là biểu trưng cho sự may mắn: theo phân tích ngữ âm, ngữ nghĩa theo Hán tự ở phần tên gọi hồ lô thì hình ảnh hồ lô mang biểu trưng của phúc lộc, thăng tiến. Các tộc người cổ ở miền Nam sông Dương Tử có tục rước thần hồ lô, dùng gỗ đẽo thành mặt nạ hồ lô thần có tay cầm; phụ nữ tế tự hồ lô thần để cầu hạnh phúc tương lai; kết hình hồ lô trên cổ hàm ý may mắn.

Bên cạnh đó, hồ lô còn biểu trưng cho sự hài hòa âm dương. Sở dĩ như vậy bởi Hồ lô vốn là loài bầu bí có hoa tự thụ phấn, do vậy nó tự mang trong mình sự hài hòa âm dương. Xa hơn nữa, hồ lô còn là biểu trưng của tình yêu đôi lứa.

Theo quan niệm của người xưa, hồ lô còn là tượng trưng của vũ trụ thu nhỏ. Trong Đạo giáo, không gian bên trong là thế giới của thần tiên, là vũ trụ độc lập với bên ngoài, có thể biến to, cũng có thể thu nhỏ, thông với bên ngoài bằng một cửa hẹp: miệng hồ lô. Vũ trụ bên trong hồ lô chỉ có hạnh phúc, tiên cảnh, có sự thăng hoa mà không hề có chiến tranh, bất ổn của thế giới nhân sinh.

 

 

Loại hình đồ sứ Hồ lô trước thời nhà Minh

 

Trước mối quan hệ chặt chẽ giữa bầu hồ lô và con người, các nhà sản xuất gốm sứ đã áp dụng kiểu dáng cho thiết kế đồ sứ. Do đó, nhiều lò nung trên cả nước đã sản xuất các sản phẩm tạo kiểu Hồ lô. Thông qua quan sát, các dạng hồ lô khác nhau có thể được chia thành hai loại chính: giả dáng hồ lô đơn giản và Hồ lô phá cách. giả kiểu đơn giản không sáng tạo, chỉ bắt chước nguyên mẫu bầu hồ lô trong tự nhiên. Phá cách sản  xuất chủ yếu bao gồm loại hình  bầu vuông và chậu loại bầu. Được xử lý sáng tạo hơn nữa để phát triển nhiều chức năng hơn và làm nổi bật vẻ đẹp nghệ thuật.

 

Việc sản xuất gốm Hồ lô trong lò Cảnh Đức trấn nhà Minh

Vào đầu triều đại nhà Minh, sau khi tiêu chuẩn hóa và hệ thống hóa lò Cảnh Đức trấn , Triều đại Vĩnh Lạc Thái giám Trịnh Hòa đóng thuyền đi Tây dương  nên có  sự bắt chước của phong cách Hồi giáo, là sự xuất hiện sớm của loại hình phá cách. Sau này, trong thời Tuyên Đức, việc sản xuất thức ăn cho chim hình bầu hồ lô, chậu hoa, chậu nhỏ, v.v., dây bầu và trái bầu được sử dụng như họa tiết trên thấn gốm sứ, đều là những ví dụ điển hình cho ứng dụng của bầu hồ lô lúc bấy giờ.

 

Trong triều Thành Hóa đã sản xuất nhiều đồ vật nhỏ bằng lòng bàn tay tinh xảo và. Kích thước của nó giống như lọ thuốc hít phổ biến trong triều đại nhà Thanh, thích hợp để cầm trên tay. Được phát triển từ triều đại Gia Tĩnh, hoàng đế tôn sùng đạo giáo tu tiên, nên các dụng cụ tạo kiểu bầu hồ lô trong Đạo giáo cũng được sản xuất trong lò Cảnh Đức trấn và tiếp tục đến thời Vạn Lịch

 

 

Việc sản xuất gốm Hồ lô trong lò Cảnh Đức trấn vào thời nhà Thanh

Việc sản xuất các dụng cụ kiểu bầu hồ lô  trong thời nhà Thanh hoạt động mạnh hơn nhà Minh. Từ Khang Hy đến triều đại Ung Chính, việc sản xuất đã được phát triển. Triều đại Càn Long mở ra thời hoàng kim, và các loại sản phẩm của nó nổi lên trong một dòng chảy bất tận.

Vào đời vua  Khang Hy, mẫu nho sóc được sử dụng để làm đề tài trên đồ xanh trắng,kéo qua thời Ung Chính tạo nên rất nhiều sản phẩm. Sau ông Đường Anh xuất đạo lò Cảnh Đức trấn cũng phát triển nhanh chóng loại đồ sứ men độc sắc. Lò Cảnh Đức đã sản xuất một loại bầu hồ lô men vàng độc sắc, tạo nền tảng tốt cho sự phát triển sau này của đồ sứ hình bầu.

 

So với thời kỳ Khang Hy, sự phát triển của các tạo tác phong cách bầu hô lô của triều đại Càn Long là đáng chú ý. Không phải ngẫu nhiên mà một sự thay đổi sâu sắc như vậy có thể được thực hiện.

 

 

1. Do hình dạng của quả bầu đã liên tục được đổi mới trên cơ sở nguyên bản, và hai thế hệ triều đại nhà Minh và nhà Thanh đã được phát triển, và nhiều phong cách mới chưa từng được biết đến trước đây.

 

2.Sự đổi mới và phát triển liên tục của thể loại men màu. Men độc  sắc, xanh trắng, ngũ thái,phấn thái,pháp lam và các màu men khác được áp dụng, làm cho mọi người cảm thấy sự đa dạng và tươi mới của sản phẩm thời kỳ này

. Vì lý do lịch sử, triều đại Gia Khánh không phát triển mạnh mẽ đồ sứ ngự dụng, nên việc sản xuất kiểu dáng bầu hồ lô ít hơn rất nhiều so với trước đây. Ngay cả khi đôi khi nó được sản xuất, nó thường được sử dụng như đồ trang sức, kiểu dáng nghèo nàn. Về cơ bản, việc sản xuất đồ sứ của thời  Gia Khánh có dấu hiệu suy giảm đáng kể.

Tóm lại:

 

Từ sự phát triển của lò nung sứ chính thức, hình dạng của quả bầu hồ lô khá đặc biệt. Nó dựa trên thiên nhiên và văn hóa cổ xưa, khiến mọi người cảm thấy sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người. Về mặt thẩm mỹ nghệ thuật, đường cong của hình bầu rất đẹp, mịn màng và phong phú. Trong lĩnh vực văn hóa, nó liên quan đến các lĩnh vực Đạo giáo và Nho giáo, có ý nghĩa con cháu đầy đàn và các thế hệ được kéo dài. Do đó, di sản văn hóa và nghệ thuật chứa trong hình dạng của bầu là vô cùng phong phú, điều này đã khiến nhiều hoàng đế cổ đại có sở thích về nó, khiến nó tồn tại lâu dài trong các triều đại nhà Minh và nhà Thanh.

(bài dịch của Hieuco.net)